ABD merkezli bir nörobilimci ve pediatrist ekibi, 1.000’in üzerinde bebeği doğumdan 3 yaşına kadar izleyerek uyku düzeni ile otistik spektrum bozuklukları arasındaki bağlantıyı inceledi. Bulgular, özellikle ilk 12 ayda gece uykusu kısa olan bebeklerin, ilerleyen yaşlarda daha fazla otistik özellik sergilediğini gösterdi. Ayrıca bu çocukların melatonin düzeylerinin düşük olduğu da gözlemlendi.
Melatonin ve Otistik Özellikler Arasında Güçlü Bağlantı
Araştırmacılar, melatonin hormonunun yalnızca uyku düzenlemesi değil, aynı zamanda beyin ve sinir sistemi gelişimi için de kritik rol oynadığını belirtti. Melatonin eksikliğinin hem otistik davranışlara neden olan bir faktör hem de bu belirtilerin bir sonucu olabileceği vurgulandı.
Melatonin düzeyi düşük olan çocuklarda, uyku bozuklukları ve nörolojik gelişim sorunları daha sık gözleniyor.
İlk 12 Ay Kritik: Uyku Takibi Şart
Araştırmanın en çarpıcı sonucu, bebeklerin ilk 12 ayında gece uykusunun süresiyle otistik spektrum belirtileri arasında kurulan net ilişki oldu. Gece uykusu kısa olan bebeklerde, 3 yaşına gelindiğinde dikkat eksikliği, göz teması kurmama ve sosyal etkileşim zayıflığı gibi belirtiler daha fazla görüldü.
Uzmanlara göre, beynin en hızlı geliştiği dönem olan bu evrede kaliteli uyku, sinaptik bağlantıların sağlıklı kurulmasında büyük önem taşıyor.
Ebeveynler Nelere Dikkat Etmeli?
Araştırmayı yürüten uzmanlar, bebeklerin uyku düzeninin erken yaşta oluşturulması gerektiğini belirterek şu önerilerde bulunuyor:
Uyku rutini oluşturun: Her gün aynı saatte uyutmaya özen gösterin.
Ekran süresini sınırlayın: Özellikle yatmadan önce ekran kullanımı, mavi ışık nedeniyle melatonin üretimini baskılar.
Uykusuzluk belirtilerini ciddiye alın: Gece sık uyanma, huzursuzluk, uykuya geçememe gibi durumlar gelişimsel risklerle ilişkili olabilir.
Uzman desteği alın: Gerekirse bir pediatrist ya da çocuk psikiyatristine danışarak uyku bozukluklarının altında yatan nedenler araştırılmalı.
Uyku: Sadece Dinlenme Değil, Gelişimsel Bir İhtiyaç
Araştırma, uykuya dair toplumsal algının değişmesi gerektiğini de ortaya koyuyor. Uyku yalnızca dinlenme değil, özellikle bebeklik döneminde beynin gelişimi ve duygusal regülasyon için hayati bir fonksiyondur.
